หลายๆ ท่านคงเคยมีโอกาสไปร่วมงานศพ ไปแสดงความเสียใจแก่เจ้าภาพเมื่อมีความสูญเสียเกิดขึ้น ด้วยการกล่าวให้กำลังใจครอบครัวหรือการนำพวงหรีดไปให้เพื่อเป็นการแสดงความเคารพต่อผู้วายชนม์ รวมถึงการร่วมงานสวดพระอภิธรรมศพ วันนี้แอดมินมีสาระน่ารู้เกี่ยวกับการสวดพระอภิธรรมในงานศพมาฝากค่ะ แท้จริงแล้วพระอภิธรรมคืออะไรและเหตุใดจึงต้องมีการสวดพระอภิธรรมในงานศพ มาดูกันเลยค่ะ
พระอภิธรรม แปลว่า ธรรมอันประเสริฐ ธรรมอันยิ่ง ธรรมที่อยู่แท้จริงปราศจากสมมุติ เนื้อความในพระอภิธรรมเกือบทั้งหมด จะกล่าวถึงปรมัตถธรรมล้วน ๆ หมายถึงธรรมที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง หรือมีความสำคัญมาก พระอภิธรรมเป็นปรมัตถธรรม คือธรรมขั้นสูง
พระอภิธรรม เรียกให้เต็มว่า พระอภิธรรมปิฎก เป็น 1 ใน 3 แห่งพระไตรปิฎก ได้แก่ พระวินัยปิฎก พระสูตตันตปิฎก และพระอภิธรรมปิฎก
ใจความสำคัญของพระอภิธรรมกล่าวถึงเรื่องของปรมัตถธรรม มี 4 ประการ อันได้แก่ 1.จิต 2. เจตสิก 3. รูป 4. นิพพาน
ในครั้งพุทธกาล พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อครั้งเสด็จไปโปรดพุทธมารดา ได้ทรงแสดงพระอภิธรรม 7 คัมภีร์ เพื่อตอบแทนพระคุณของมารดา ที่สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ (พระพุทธมารดาจุติที่สวรรค์ชั้นดุสิต เป็นสวรรค์ชั้นที่สูงกว่าดาวดึงส์) เป็นสวรรค์ชั้นกลาง ๆ เทวดาชั้นต่ำก็สามารถขั้นไปฟังธรรมได้ ชั้นที่สูงกว่าก็ลงมาฟังธรรมได้ ทำให้เหล่าเทวดาทั้งหลายได้บรรลุธรรมพร้อมกัน มีพระโสดาบันเป็นเบื้องต่ำ และอนาคามีเป็นเบื้องสูง ทรงใช้เวลาในการแสดงธรรม 3 เดือน (1 พรรษา)
ปัจจุบันพระสงฆ์ใช้ธรรมะหมวดอภิธรรมเป็นบทสวดเนื่องในการสวดอภิธรรมศพ เพื่อเป็นการแสดงให้เห็นสัจธรรมของชีวิตว่า โดยปรมัตถธรรมแท้จริงแล้ว ชีวิตประกอบด้วยธรรมชาติ 2 ส่วน คือ ส่วนที่เป็นรูป คือ ร่างกาย อันประกอบด้วยธรรมชาติ 4 อย่าง คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ (ธาตุ 4) กับส่วนที่เป็นนาม คือ จิต เจตสิก (ขันธ์ 5: เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ) ถ้าเห็นสัจธรรมของชีวิตตามธรรมชาติด้วยปัญญาญาณ ย่อมบรรลุถึงพระนิพพาน การดับกิเลสคือการดับทุกข์ได้ ดังนั้น การสวดพระอภิธรรมในงานศพ ย่อมมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้เห็นความจริงของชีวิต ตามธรรมชาติหรือธรรมดาดังกล่าวนั้น
การสวดพระอภิธรรมนิยมนิมนต์พระ 4 รูป เท่าจำนวนหลักธรรมดังกล่าว และพระจำนวน 4 รูป ก็ครบองค์สงฆ์พอดี ส่วนทำนองในการสวดพระอภิธรรม ก็มีความแตกต่างกันไป เช่น ทำนองหลวง ทำนองของภูมิภาคท้องถิ่น รวมทั้งบทสวดภาษาบาลี และการสวดแปลเป็นภาษาไทย ก็ขึ้นอยู่กับขนบธรรมเนียมประเพณีของแต่ละท้องถิ่นหรือภูมิภาคด้วยเช่นกัน
Cr. ดร.นะโม มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตศรีล้านช้าง / slc.mbu.ac.th
#งานศพ #สวดอภิธรรม
ล่าสุด
